Dinsdag 5 januari 1904. Vroeg in het nieuwe jaar en in principe en goed moment om even terug te blikken op het voorbij kunstjaar, al is er volgens ‘Le Vingtième Siècle’ niets sensationeels te melden.
05.01.1904 | LE VINGTIÈME SIÈCLE
De ‘Louisiana Purchase Exposition’ a.k.a. ‘St Louis World’s Fair’ opent zijn deuren pas op 30 april 1904, maar ruim twee maanden op voorhand komt ‘Le Vingtième Siècle’ al met het nieuws dat het Belgisch contingent zijn werken stevig ingepakt heeft om ze naar Amerika te (laten) verschepen. Jef Leempoels heeft drie werken voorzien.
04.02.1904 | LE VINGTIÈME SIÈCLE
De Gentenaar Théophile Lybaert lijkt met zijn voorstellingen van de ‘Jersey Blues’ (een bekend regiment uit de onafhankelijkheidsoorlog tussen 1775-1783) resoluut op het Amerikaanse sentiment in te willen spelen.
Begin februari is er een ‘exposition des beaux-arts’ in Monte-Carlo. Wellicht is dit de tentoonstelling die een jaar geleden groot nieuw was omdat Jef Leempoels in de voorbereidingscommissie zetelde. De recensie die op 23 januari 1904 in de bijlage van ‘Bulletin de l’Art’ verschijnt is veelzeggend.
23.01.1904 | BULLETIN DE L’ART
Leempoels heeft er als commissielid in elk geval voor gezorgd dat er ook een plekje voor zijn ‘Rustend model’ gereserveerd werd.
11.02.1904 | L’ECHO DE PARIS
Na deze warmloop in Monaco, staat Parijs klaar voor zijn ‘Nationale’ waarvoor Leempoels twee werken geselecteerd heeft.
De deuren moeten nog opengaan als de journalist van ‘La Libre Parole’ het al opneemt voor Jef Leempoels. Hij is waarschijnlijk op de voor-opening geweest en heeft daar enig dédain bij zijn collega’s opgemerkt.
16.04.1904 | LA LIBRE PAROLE
16.04.1904 | LE PETIT JOURNAL
16.04.1904 | LE PUBLIC
17.04.1904 | L’IDÉE LIBRE
18.04.1904 | LA GAZETTE
De afbeelding hierboven is de originele versie van de ‘Sœurs de Douleur’. Die werd afgebeeld in de catalogus van de salon van 1904. In 1907 zal Jef Leempoels de achtergrond aanpassen en in 1919 verknipt hij het doek helemaal en herwerkt het tot een nieuw, patriottisch pamflet. Hieronder staat een postkaart van de meest recente versie, die ook een nieuwe titel kreeg: ‘Vlaanderen en Wallonië’.
Wie op de website van Delcampe (www.delcampe.net) “Jef Leempoels” als zoekopdracht ingeeft, vindt probleemloos een groot aantal postkaarten met afbeeldingen van zijn werken. Vooral “les Mouettes”, “Idylle”, “la Liseuse” en “Sœurs de Douleur” zijn populair.
N.B. Het belang van die prentkaarten bij het vulgariseren van kunst, is niet te onderschatten en onder "kroniek" vind je dan ook 'het fenomeen carte postale', een langere post die meer toelichting geeft bij de fotografen/uitgevers die zich hier op toelegden.
Voor de afwisseling even naar Nederland; naar de ‘Nieuwe Amsterdamsche Courant’. Het stuk is niet ondertekend, maar de schrijver had naast aandacht voor de kunst ook oog voor kleuren. De ‘oranje-gekte’ die we tegenwoordig bij elke manifestatie zien, dateert dus al van veel langer...
20.04.1904 | NIEUWE AMSTERDAMSCHE COURANT
Wie wil weten of de recensent gelijk heeft over Claus’ portret van Lemonnier, kan dat zelf checken. Het werk hangt in het Camille Lemonnier-museum aan de Waversesteenweg in Elsene.
In het Franse blad ‘La Quinzaine’ krijgen zowel Leempoels als Frédéric een onvoldoende. Vooral het treurend zusterpaar is geviseerd, al brengen ze de kritiek met de nodige dosis humor.
01.05.1904 | LA QUINZAINE
10.05.1904 | LA CHRONIQUE DES LIVRES
10.05.1904 | L’ACTION LITTÉRAIRE ET ARTISTIQUE
15.05.1904 | LE PENSEUR
André Fontainas is vrij kort in zijn kommentaar in ‘l’Art Moderne’.
15.05.1904 | L’ART MODERNE
Het hoofdstuk Parijs en Soeurs de Douleur eindig met een lovend artikel van Hoffmann-Eugène in ‘Journal des Artistes’
05.06.1904 | JOURNAL DES ARTISTES
Het eerste stukje over de Belgen in St. Louis vinden we op 7 mei in de thuiskrant van de ‘World’s fair’ en enkele dagen later ook in de avondkrant van Bosto
07.05.1904 | THE ST. LOUIS REPUBLIC
11.05.1904 | BOSTON EVENING TRANSCRIPT
In Brussel vieren de aquarellisten en de pastellisten hun lustrum. Jef Leempoels heeft een vijftal van zijn studies voor ‘Le Destin’ uitgestald.
09.06.1904 | LA RÉFORME
15.06.1904 | JEUNE EFFORT
In het voorjaar – ‘depuis le printemps’, schrijft ‘l’Indépendance belge’ in een artikel van 20 oktober – is Jef Leempoels vertrokken voor zijn eerste transatlantische reis; een ‘prospectiereis in opdracht van de regering’, voegt de krant daar nog aan toe. Als de reis inderdaad ‘in opdracht’ was, betekent het waarschijnlijk ook dat die vooraf met de bevoegde instanties goed besproken en voor een flink deel vastgelegd was. Leempoels kon ter plaatse mogelijk rekenen op bijstand van Belgische ex-pats of diplomaten, die hem hielpen zijn verblijf en verplaatsingen in goede banen te leiden.
In hetzelfde artikel van 20.10.1904 vertelt de krant haar lezers ook nog waar hij overal geweest is: « Après avoir visité successivement Boston, New-York, Philadelphie, Baltimore, Washington, Chicago, Saint-Paul et Minneapolis, notre compatriote est arrivé à Saint-Louis ».
‘l’Indépendance’, met zijn vriend Gérard Harry aan het roer, was meestal goed ingelicht over het reilen en zeilen van Leempoels. De kans is groot dat Jef hem persoonlijk van zijn trip op de hoogte hield met af en toe een telegram of een brief. Maar... dit artikel is wel het enige dat we hierrond vernemen en het is niet eenvoudig om – met de beperkte info waar we over beschikken – te verifiëren of de reis inderdaad verliep zoals ‘l’Indépendance’ schrijft. In een aparte post met de titel 'de trip naar Canada & de VS' (onder 'kroniek') heb ik geprobeerd om hierin wat opheldering te verschaffen.
Op 3 juli staat er op pagina 6 van ‘le Journal de Bruxelles’ een lange lijst onder de kop 'Etat Civil' met geboorten, huwelijken en overlijdens. In die laatste sectie vinden we: Leempoels, rentenier, 70 jaar, echtgenoot Van Rompay, rue Van Moer
03.07.1904 | JOURNAL DE BRUXELLES
Louis Leempoels is overleden op zaterdag 25 juni. In de overlijdensaangifte van maandag 27 juni staat ook het huisnummer in de Van Moerstraat: ‘nr 8’. Dat is hetzelfde adres dat Jef al die tijd voert in zijn correspondentie. Het heeft er dus alle schijn van dat Jef op z’n 37e nog altijd bij pa en ma inwoonde (herinner u dat zijn studio op de vijfde verdieping ingericht was)
Precies in die laatste week van juni schildert Jef Leempoels een landschap dat hij de titel ‘Quebec, vu de Mastaï’geeft. Het is het enige werk uit de hele reeks dat hij zo precies aanduidt: ‘eind juni’.
Heeft hij op dat ogenblik misschien bericht gekregen dat zijn vader overleden is? Het moet voor Jef een ontzettend zware slag geweest zijn om dat nieuws te vernemen, zo ver van huis en zonder de mogelijkheid om afscheid te nemen (trans-atlantisch telefoonverkeer was er pas vanaf 1927).
Het lijkt er sterk op dat hij in de daaropvolgende weken rust en vertroosting zocht in de natuur: vanaf eind juni en een groot deel van juli 1904 schildert hij in Canada en de VS meer dan 20 werken, goed voor bijna een kwart van zijn landschappen en de helft van zijn zeezichten.
Begin juli schildert hij 9 werken die hij situeert in drie verschillende plaatsen in Massachusetts, op zo’n 50 km van Boston. Het gaat om Gloucester, Riverdale en Annisquam.
Als we mogen afgaan op de titels van sommige van die werken is zijn gemoedstoestand allesbehalve opgewekt: ‘Matin pluvieux dans la baie d’Annisquam’ of ‘Arbre défeuillé à Riverdale’.
Later in juli vinden we hem terug in Newport, Rhode Island waar hij twee zeezichten tekent. Nog wat later schildert hij ergens in Connecticut een weg met acacias en een acaciabosje. Hij is duidelijk op weg naar New York, waar hij ‘Dans les eaux de New York’ en ‘Yachts à Oyster Bay’ op doek zet.
Het lijkt er ook op dat het dan stilaan beter gaat. In zo goed als alle beschrijvingen van de werken die hij hier schildert, heeft hij het over ‘opklaringen’ en ‘blauwe lucht’.
In Antwerpen is het intussen opnieuw aan de ‘Société royale d'encouragement des beaux-arts’ om een salon op poten te zetten. De twee treurende zussen zijn terug van Parijs en maken hun opwachting voor het Antwerps publiek. Hopelijk toont dat zich begripvoller dan de recensent van dienst bij ‘l’Etoile Belge’.
07.08.1904 | L’ÉTOILE BELGE
Dezelfde recensent deelt twee weken later een berichtje van een landgenoot uit St. Louis.
20.08.1904 | L’ÉTOILE BELGE
Het originele beeld van ‘Nele en Uilenspiegel’ van Charles Samuel staat vandaag in Knokke-Heist. Samuel gebruikte dezelfde voorstelling voor het bronzen beeld dat het monument voor Charles de Coster in Elsene siert. Neeltje Doff stond model voor Samuel’s ‘Nele’ en haar liefdevolle blik naar Tijl Uylenspiegel is later nog diverse malen vereeuwigd: in brons, ivoor, marmer en plaaster.
Eind oktober komt ‘l’Indépendance Belge’ dan met het nieuws dat Leempoels blijkbaar niet op eigen initiatief naar Amerika gegaan... hij is afgevaardigd door de Belgische regering om een studie te maken over de Amerikaanse kunst. Hoe heeft hij dat klaargespeeld…?
20.10.1904 | L’INDÉPENDANCE BELGE
Rond diezelfde tijd publiceren zowat alle Belgische kranten de beloningen die onze kunstenaars in St. Louis te beurt vielen.
28.10.1904 | HET VADERLAND
In de officiële catalogus ziet dat er zo uit:
Elke laureaat kreeg van de organisatie een echte gouden, zilveren of bronzen medaille, en een erediploma.
Jef Leempoels krijgt zijn gouden medaille voor ‘Destiny of Humanity’, maar‘Friendship’ is op pagina 321-322 van de catalogus beschreven en afgebeeld.
Gezien de belangrijkheid van deze trip voor de carrière van Leempoels in de komende jaren, geven we nog een aantal stukken waarin recensenten ongebreideld de loftrompet steken voor dit (nu nog) in de VS onbekende talent. We starten met J.W. Buel, Ph.D., in ‘Louisiana and The Fair’.
While it is true, perhaps, that as a whole the exhibit made by Belgian artists did not include so many productions of world-famous painters as were to be seen in the Holland display, this disparity was compensated, to an extent at least, by the fact that there were one or more pictures in the Belgian section which divided interest with the most famous paintings of the entire collection. Everybody that visited Art Hall stopped to look at and to study Jef Leempoels' ‘Destiny of Humanity ;’ critics examined it from every point of view and then hastily wrote their impressions as to its significance; magazines and newspapers devoted columns to describing and interpreting it, and through this wide notoriety the picture became an attraction almost second to the Pike, if I may be so irreverent as to make the comparison. When the artist was appealed to for an explanation, he was wise enough to leave the reading to those curious to know, realizing that a painter's work should be its own interpreter. ‘The Destiny of Humanity’ was a crux criticorum, an allegory, of course, but still a sphinx, or a Delphic oracle that might be read in as many different ways as there might be opinions.
Briefly, the picture may be described as embodying, or rather pictorializing, the universal aspiration of soul. The artist had a purpose, no doubt, in so veiling his theme as to leave merely enough exposed to excite curiosity to discover his meaning. At a distance above the earth, and well out of reach of a forest of upstretched hands, appears a face which, while full of expression and strong in character, presents no visage or countenance to enable the beholder to positively decide whether it is a look of pity, suffering, or abstract thought, for the features seem to be a composite of all these. Is it the simulacrum of the Holy Spirit? Is it the face of Christ? Or is it the hypothetical expression of disappointed human ambitions? The central idea which is sought to be conveyed remains undisturbed whatever the facial vision may be, for an interpretation is to be found in the atmosphere of the picture and in the multitude of uplifted hands. It is really in the representation of the hands that the greatest strength of the picture lies, for the artist has put character into every one, and by the exercise of amazing, inscrutable cleverness, a trick it may almost be called, has succeeded in making the number of hands appear to be several times greater than actually may be seen, so that all the world seems to be supplicating.
Among them will be seen the short fingers of the miser, the long fingers of the deceitful, the tapering fingers of the indolent, the gnarled fingers of the improvident but laborious, and, the well-proportioned fingers of the sympathetic and reverential. All classes are represented ; there is the priest, the layman, the murderer, the thief, the swindler, the honest man, the brazen woman, the innocent girl, the speculator, the gambler, the hypocrite, the meek, the humble, the burdened, the opulent, the lame—in short, every phase of life and character is wondrously portrayed. All this mighty concourse of hands are stretched towards the unreadable face, which stares with an imperturbable expression at the observer, but not at the gathered multitude. It is immediately perceived that the hands are lifted in entreaty, and that the supplication is for power, for earthly preferment, for worldly honors.
May it not be that the artist intended to teach the vanity of prayer? Not to reflect in the least upon prayer that is prompted by the soul's inspiration, but that form of petition which emanates from selfishness, which calls upon God for power to achieve and to dominate. Is it not human destiny, human striving, human material hope, the taint of original sin, that excludes from the heart spiritual aspirations and makes us essentially children of avarice? The allegory is easily interpreted in Leempoels' production, and so effectively and powerfully is it portrayed that the lesson is not without great influence, and we cheerfully approve the action of the Jury of Award in honoring this masterpiece with a gold medal.
‘In Tears,’ and ‘Friendship’ are the titles of two other pictures by the same artist. The latter subject represents two old men who, having traveled life's highway long together, show their mutual trust and dependence by affectionately joining hands as an expression of the unbreakable link of friendship that binds them as one. ‘In Tears’ is another successful effort by Leempoels to touch the human heart with sympathy and to teach the truth that there is kinship in tribulation, which finds relief in realization of the universality of sorrow. As bereavements come to rich and poor, it is this common heritage of woe that brings all classes to the bar together, that eliminates distinctions, that levels conditions, that bows all heads in prayer for mercy. All this is faithfully told by the picture, which is a great sermon preached by a master's brush.
NB: merk ook op hoe werken continu andere namen krijgen. Voor de officiële catalogus zijn de originele Franse titels vertaald naar ‘In tears’, ‘Destiny and Humankind’ en ‘Friendship’. De eerste twee krijgen in de loop van de World’s Fair diverse namen toebedeeld, zoals ‘The Weepers’ en ‘Destiny of Humanity’.
Dan is er nog dit stuk van Mrs. J.E. Whitby in ‘The Magazine of Art’; vijf pagina’s lang en met vijf grote illustaties – het portret van Leopold II, ‘Amitié’, de dyptiek ‘Chacun veut...’ en ‘Hymne à la famille’.
Later, als Jef Leempoels zijn CV stuurt – meestal vergezeld van een gedetailleerde opsomming van zijn prijzen en een verwijzing naar lovende recensies – vermeldt hij altijd het artikel van Whitby. Omdat hij er blijkbaar zelf erg aan gehecht was, volgt hier de volledige versie. Bovendien blijkt Leempoels altijd bijzonder inschikkelijk te zijn voor zijn Amerikaanse interviewers: hij onthult details over zijn werk dat we zelfs in zijn memorandum niet terugvinden. Zoals de Brussels Beurs en het Senaatsgebouw die (links achteraan) op het mannen-doek van 'Chacun veut...' staan. Of hij creëert nieuwe verhaaltjes om een (saain) werk wat meer diepgang te geven, zoals - helemaal op het einde - zijn versie van een troepen schouwende Leopold II.
JEF LEEMPOELS is a Belgian artist whose work attracts attention not only from its undoubted qualities, but also from the contrast it presents with the school of painting most in vogue in Belgium at this moment. Yet it cannot be said that he is not an impressionist — impressionism being taken in its exact meaning — since a glance at his pictures proves that he has represented the types chosen as models exactly as he saw them; but rather that he is a finished impressionist, a realist who not only possesses a truthful eye and a sincerity of idea, but a knowledge of technique that allows his work to give pleasure when seen equally from near or far. His finish is remarkable, yet the patient perseverance which perfects each detail does not diminish from the boldness with which he accentuates the most important points.
His life story so far—for this artist is even now only about forty—tells the old tale of talent that would not be forced into other channels, obliging his parents in the end to agree to his career as an artist. His progress when once started was astonishing, and when only nineteen, his first picture was hung at the triennial Brussels Salon, where it was bought by the King of the Belgians.
He spent two years at the Brussels Academy of Painting, then under the directorship of Portaels, and, after a period in which he revelled rather wildly in his youthful power, settled down to the good work by which he has become known. Probably one of his most striking characteristics is the remarkable knowledge of human nature which his pictures reveal. M. Leempoels is seen to be a close student of mankind, and so has the secret of getting behind the mask we all more or less wear, painting what he discerns of the inner man with such realistic truth as to make his portraits almost disconcerting. His drawing and his colouring are good, and he can when he wishes give a singular luminosity to his effects of light. The transparency of his flesh painting is one of his strong points, and not only do the blue veins he represents show great delicacy of handling, but the red blood is suggested coursing beneath the white skin. The hands of his sitters are so conscientiously done that he has been called ‘the painter of hands.’ This sobriquet was perhaps also bestowed on him after the exhibition of a remarkable picture called ‘Le Destin et L’Humanité.’ It represents the swelling myriads of humanity as a sea of hands which, of all colours and classes, are lifted imploringly towards a dark and lowering sky, where heavy clouds that may well exemplify the passing centuries roll over them. From amid the gloom of the heavens there appears a head. It is human in form—for man can never so entirely detach himself from earth as to imagine a being quite free from earthly attributes—and is supposed to represent Destiny or Fate. Just as the hands are symbolic of the instruments of an overruling force, so the head with its brain may be taken to typify the controlling power that directs all. Regardless of the supplicating hands upstretched imploringly, the eyes gaze calmly, inscrutably, and with a seemingly cruel indifference, above and beyond them. The scheme of the design is a reflection on the littleness of man, and on the insignificance of him and his works in the great plan of the Universe.
This picture, which has been exhibited at Antwerp, Munich, Berlin, Paris, and Vienna, has from its originality attracted much attention and admiration, as well as much controversy. Probably no picture has ever served more as a model for cartoons, political and otherwise. Apart from his merits as an artist, one of the reasons of M. Leempoels’ success is that he has something definite to say. Each of his pictures has a meaning—nay, a moral. Yet the idealistic thoughts that he has expressed in them are not set forth in the usual way by the graceful, flowing lines of youth, are not presented in the form of phenomenal beauty, but rather expressed by portraits of the plain and commonplace folk of every day. It is not given to everyone to see the beauty of soul, the romance, or the tragedy, that hides beneath a plain or old exterior; and by expressing it the artist touches a note of human sympathy in those who see his pictures that often remains mute before proofs of more luxuriant imagination.
Such a painting is that called ‘Friendship,’ which is quite one of M. Leempoels’ best. It is a portrait of two men—unattractive looking, it may be said – whom the hours in their inexorable advanced have dragged after them far down the slope of years. They are seated side by side, and— significant detail —hand in hand, there is in each weather-beaten face, on each time-scored countenance, a look of quiet confidence that makes it impossible to doubt that their mutual friendship has bravely stood the furnace of trouble. Their affection unites them like a link of purest gold, of which their joined hands are the emblem. There is no need for words, for the heart speaks most when the lips are silent, but the attitude chosen shows that M. Leempoels has thoroughly understood how much comfort there is for poor lonely human nature in the warm, living touch of a friend. One wonders whether the artist had been reading that beautiful little poem by Paul Bourget, which tells how two friends, meeting after a separation of years, and unfolding their hearts, realise once more how perfectly the one is the complement of the other. It ends thus: ‘Then, feeling sad and lorn, craving for sympathy, we turn, and face to face, weeping, clasp hands again.’ It is such an idea which M. Leempoels has so admirably, because so simply, expressed in ‘Friendship,’ where the reserve is in such admirable contrast with the power of the technique.
In the ‘Hymn to a Family’ the artist has given us a portrait of himself, surrounded by his parents, brothers, and sisters. ‘This picture, painted in 1890, shows such good work as all will recognise. Two of his finest portraits are undoubtedly those of his father and mother. ‘These have been recognised as among the best at one of the Paris Salons, where his ‘Rêverie’ was also to be seen.
‘Les Eplorés’ is a picture wherein M. Leempoels has very successfully endeavoured to express a very thoughtful conviction by means of a group of portraits. He has sought to illustrate a state of mind that, cast down by the daily struggles of life and tormented by its seeming contradictions, realises at last that its only consolation and support is in a blind, unquestioning faith.
The expressions on the different faces are rendered in a masterly manner, and so lifelike is the harassed, doubting look on the one, the hopeless wretchedness on another, that one longs for the moment when they too shall, like the old crone behind, lift up their eyes, and, accepting the particular form of belief for which their souls crave, find peace and content.
Two elderly men have again served as models for the picture ‘A l’Eglise’’ The difference in age of the two who kneel side by side is well indicated by the keen, eager outlook of the nearer, which proves him even at his devotions to be a member of the church militant. His companion, on the contrary, silver haired, white bearded, his interest in life almost gone, and memory and introspection his chiefest pleasures, sits with head bowed and eyes cast down: the former is praying for courage still to face the invisible foe, the other implores only for pardon, and longs for rest. This picture, which was painted in 1894, was bought by the Museum of Leipzig when it was exhibited in Munich in that year.
In ‘Dominique’ we have a gayer style. Here is a careless, laughing fellow, whose joviality reminds one of the early Flemish models. He is of the Chemineau type, heedless to the last degree, but merry and bright under all circumstances, and an enemy to none but himself.
The diptych, ‘Each in his own wisdom would raise aloft his folly,’ is a well-drawn and carefully executed picture, and a curious and remarkable reflection on human weaknesses, demonstrating, as explained by the quotation from Balzac, that we allow various hobbies to become our masters. Here M. Leempoels has played the part of vivisector, laying foibles bare with cruel truth.
The men are grouped together in one panel, the women in another, carrying out, it has been suggested, the idea of the separation practised with those mentally afflicted. The pictures are painted in dead colour, partly, the artist explains, because it seemed better thus to express the morbid psychology of the subjects, partly because they were intended for a decorative purpose, and partly so as to give each character represented the same importance.
In that devoted to feminine follies the old woman on the left represents, according to M. Leempoels, one who, though old, will not accept the position which is hers by age. ‘Though she needs spectacles it will be noticed she will not wear them. The gamer beside her is plainly absorbed in her snuff-taking and is one who thinks more of bodily enjoyments than of aught else. The plain girl is busy with a ‘journal de modes,’ and the two next her are frankly filled with the love of attracting admiration. On the right is the lady who carries her love of travelling to excess; and she also who is trying for ever to find out the faults of others while forgetting her own.
On the whole M. Leempoels might perhaps have been harder on feminine faults. For Man the artist has chosen as background the Bourse and the Senate, wishing to imply that it is by Wealth or Ambition that men are mostly ruled. He who bears a pen behind his ear in this picture is he who places the science of mind before all; while that one with a louis d’or as cravat pin, and with the full round face, is a banker who allows the fascination of money-making to swallow up all other feelings. This man with the hat is the idle, empty-minded fashionable who only asks to flutter through life like a butterfly; while he who leans forward, ugly, and satyr-like, worn, and old before his time, is a devotee of Pleasure. Here is one whose belief in ritual and dogma has become a religion, and there an idiot devoid of mental balance. Another figure is intended to express that the worship of reason has led to pessimism. The gaffer can only think of his pipe; the man lacking self-reliance to do, spends his time in prayer; while the surgeon, who is shown with a knife in his hand, demonstrates that with some, science comes before humanity. These pictures were painted in 1891.
In the fine portrait of the King of the Belgians, painted recently at the request of the Government for the Senate House of Brussels, the artist has, of course, simply presented a likeness, though a trifle malicious. He has depicted King Leopold as having just returned from a review of his troops, and the monarch stands hat in hand and with his military cloak over one shoulder. Beneath is the uniform with its glittering orders that relieve the picture. The King’s proud, shrewd expression has been admirably caught, the pose is easy and natural, and the eye is not distracted by extraneous matter in the background. Of late years M. Leempoels has devoted himself more entirely to absolute portrait painting. Amongst others he has lately painted a portrait of the Duchess d’Arenberg, whose husband is making a collection of her likenesses as rendered by the celebrated artists of each nation.
Article by Mrs. J.E. Whitby, The Magazine of Art 1904: Vol 2
Tenslotte een paar trivia om de eerste Amerika-trip van Leempoels en de ‘World’s Fair’ af te ronden.
In de officiële catalogus zat een uitvouwbaar plannetje om de bezoeker wegwijs te maken op de terreinen van de World’s Fair.
Het gebouw van de Fine Arts Exhibition bevindt zich in het midden, aan de rand van het bos en een eind weg van alle andere bouwwerken. Het was het enige gebouw dat niet in hout opgetrokken was, maar in baksteen en beton. Dat was een absolute eis van de verschillende nationale sociétés om de werken van hun kunstenaars naar Amerika te sturen: een brandveilig gebouw!
België verdeelde (verkocht?) ter plaatse ook zijn eigen catalogus, met een omslag ontworpen door Firmin Baes, die eerder al lof kreeg voor de ‘decoratie’ van het Belgisch paviljoen.
Oh ja... Voor we het vergeten: naast de ‘World’s Fair’ waren er dat jaar ook de ‘Olympische Zomerspelen’. De derde editie van de moderne tijd. Maar die mag men eigenlijk als een complete ‘side-show’ beschouwen.
Je kon de Spelen in St. Louis amper een internationale wedstrijd noemen. Omdat reizen overzee vanuit Europa in die tijd erg duur was, kwamen er vooral Amerikanen en Canadezen aan start van de proeven (van de 681 atleten waren er 525 afkomstig uit de V.S.). Het was aan de atleten om op eigen houtje (en eigen kosten) hun weg naar de spelen te vinden. Van sponsors of steunende nationale ‘federaties’ was er geen sprake in die tijd.
Oorspronkelijk zouden de Spelen in Chicago plaatsvinden, maar president Roosevelt drong erop aan om ze in St. Louis te houden, gelijktijdig met de Louisiana Purchase. En dus bouwden de organisatoren van de tentoonstelling een permanent gymnastiek-lokaal en een stadion met 35.000 zitplaatsen (vergelijk dat met de naar schatting 20 miljoen mensen die de tentoonstelling gedurende haar zes maanden hebben bezocht).
Het hele evenement was ontzettend slecht georganiseerd – de voorzitter van het O.C., Pierre de Coubertin, noemde het een ‘outragous charade’. De Spelen duurden van maandag 29 augustus tot zaterdag 3 september 1904. Er waren geen wedstrijden op vrijdag, zodat de volledige Olympische Spelen op vijf korte dagen achter de rug waren.
Het meest memorabele was de marathon. De start was om 15 uur op een snikhete zomerdag. 32 zo goed als ongetrainde ‘atleten’ kwamen opdagen voor de 25 mijl; sommige startten in hun stadskledij waarvan bezorgde toeschouwsters de broekspijpen bijknipten. De organisatie had ook het uitdelen van water verboden, zodat een aantal lopers onderweg hun toevlucht namen tot zelfgemaakte cocktails, vermengd met oppeppende middelen en zelfs rattenvergif.
Op 29 november, daags voor in St Louis het doek valt over de Fair, veilt ‘Rudolph Lepke’s Kunst-Auctions-Haus’ in Berlijn de verzameling van John Young uit Dresden. Of alleszins een deel daarvan, want er was eerder al een verkoop bij E.A. Fleischmann in München, in september 1901.
De catalogus vermeldt het werk ‘Mon voisin’; maar Leempoels heeft in 1904 geen werk met die titel in zijn memorandum (‘Le très vieux voisin’ dateert van 1921). De omschrijving van een man met een baard en bontmuts maakt duidelijk om welk schilderij het gaat: ‘Tête de viellard barbu’ uit 1895. Het werk is in oktober 1898 al eens onder de hamer gegaan bij H.L. Neumann in München. Toen onder de titel ‘Alter Mann’. Zou de verzamelaar Young het daar gekocht hebben?
Het in Leipzig uitgegeven ‘Der Kunstmarkt’ geeft na afloop van de veiling een overzicht van de gerealiseerde verkoopprijzen (in Marken).
Op de voorlaatste dag van het jaar heeft ‘Le Petit Bleu’ nog positief nieuws uit de VS te melden:
30.12.1904 | LE PETIT BLEU DU MATIN
Leempoels heeft het hierboven vermelde akkefietje met een ‘grand industriel de St Louis’ niet afgewacht om een copyright op zijn werken te nemen. Nog voor de St Louis Fair opende had hij al de nodige documenten op zak om zijn werk tegen dergelijk praktijken te beschermen. Die kennis gaat later nog van pas komen.
Zijn drie werken die in St Louis aanwezig waren, zijn in het laatste kwartaal van 1904 gepubliceerd in ‘the office of the register of copyrights’: ‘Amitié’ onder nr. 29678; ‘Destin de l’Humanité’ (sic) onder nr 29679, en ‘Eplorés’ onder nr 29680.
En Jef Leempoels zelf? Waar hangt die nu uit?
Een paragraaf in het lange artikel in 'Perry Magazine' van januari 1905 geeft een heel summiere blik op zijn activiteiten nà de Fair: 'He spent some weeks in August on the Massachusetts coast; later he visited the large cities of the East and Middle West including St. Louis and made a study of American art collections. During the winter he will be in New York city where he has taken a studio.'
Natuurlijk... we mogen niet vergeten dat hij met 'een opdracht' naar de VS vertrokken is. Die 'Studie van Amerikaanse kunstcollecties' moet ooit nog ergens opduiken. Hij zal zijn opdrachtgever - de minister, de regering - toch wel op de hoogte gehouden hebben?
Volgens dat interview heeft hij de grote steden in het Oosten en de Mid-West bezocht, maar welke krijgen we niet te horen. Mogelijk Washington en Philadelphia. En zeker New York, want daar heeft hij Charlotte Clayton, de Amerikaanse echtgenote van baron Ludovic Moncheur geportretteerd. En hij heeft er een studio gehuurd!
Het is wachten tot na nieuwjaar om iets meer te horen over zijn wedervaren in de grote stad.
Comments