100 jaar na datum, en met onvoldoende informatie uit eerste hand beschibaar, hoeft het niet te verwonderen dat er allerlei misinformatie de ronde doet. Op de Engelstalige Jef Leempoels Wikipediapagina (https://en.wikipedia.org/wiki/Jef_Leempoels), in het hoofdstuk "Life" vinden we o.a. deze zin :
Leempoels maakte portretten van ministers, industriëlen, advocaten, en van hun echtgenotes. De verwijzing naar prominent members of society is wel degelijk correct. Maar het "Livre d’or" dat als bron aangehaald wordt, vermeldt nergens dat Leempoels de Oostenrijkse keizer Franz Joseph of de Italiaanse koning Victor Emmanuel portretteerde.
De fout ligt waarschijnlijk bij de online beschikbare kopie van dit boek op "Internet Archive" (archive.org). Bij het inscannen van het werk zijn een aantal pagina’s gedeeltelijk afgedekt door een stuk papier. Daardoor zijn bepaalde delen tekst onleesbaar, zoals op blz. 266 en 267, waar Jef Leempoels besproken wordt. De (over)ijverige schrijver van het Wikipedia-artikel heeft de ontbrekende informatie op eigen houtje aangevuld, maar spijtig genoeg fout geïnterpreteerd.
Met de volledige tekst voor ogen lezen we nu dat Franz Joseph, de Oostenrijkse keizer, “werk van Leempoels in zijn collectie” had. Welk werk is onduidelijk, maar alleszins niet een door Leempoels geschilderd portret. En verder gaat het ook niet over Victor-Emmanuel; het artikel geeft de naam van aartshertog Charles-Victor. De editie op “Google Books” gaat hier m.i. in de fout. Er is geen aartshertog met die naam… er is wel Louis-Victor, de jongste broer van keizer Franz Joseph. En die Louis-Victor had op een bepaald ogenblik inderdaad “Au sermon” in zijn collectie.
De verdere info klopt: Leopold II heeft Leempoels’ aquarel "Tricoteuse" gekocht en later aan zijn schoonzoon Rudolf, de zoon van Franz Jozef, gegeven (zie 1882). De Prins-Regent van Beieren – Luitpold Karel Jozef - heeft "Jeune Sphinx" gekocht, dat klopt dus ook.
Intussen blijft natuurlijk het probleem dat andere commentatoren zich op die foute gegevens beroepen. Erger wordt het als die mensen, waarschijnlijk om hun klakkeloos overschrijven te verdoezelen, nieuwe informatie gaan toevoegen die manifest onwaar is.
Dat laatste is o.a. het geval bij een brochure van Eric Van den Abeele, hoofddocent aan de universiteit van Mons, gastprofessor aan het IHECS (Brussel) en geassocieerd onderzoeker aan het Europees Vakbonds-instituut. Hij is expert in de politieke en administratieve werking van de Europese machinerie en auteur van verschillende boeken. (bron : www.etui.org)
In 2020 redigeert Van den Abeele voor de "Service Public Fédéral Affaires étrangères" een 36 pagina’s tellende publicatie met de titel Rue de la Loi 65 : histoire d’un immeuble remarquable. Op het ogenblik dat deze brochure verscheen was het neoclassicistische gebouw uit 1856 (nog even) de zetel van de “Permanente Vertegenwoordiging van België” bij de Europese Unie.
Op pagina’s 30-33 van die brochure staat het verhaal "Le mystère des deux portraits de Léopold II trônant au premier étage". Het integrale stukje staat hieronder. Het eerste deel is interessant omdat we te weten komen waar de werken van Jef Leempoels uiteindelijk terecht gekomen zijn en wie er achter het ontstaan van de werken zat.
De informatie in het hoofdstuk 'La personnalité et l’œuvre de Jef Leempoels' komt bekend voor en is waarschijnlijk aangeleverd door de "Pers- en Communicatiedienst van Buitenlandse Zaken", die daarvoor ook expliciet bedankt wordt door E. Van den Abeele. Alleen heeft iemand (op die dienst?) het nodig geacht om wat frivole extraatjes toe te voegen. De contesteerbare info staat in het rood.
(1) Het portret van Leopold II was klaar voor de Wereldtentoonstelling in Parijs in 1900 en werd daar tentoongesteld.
(2) In de “Almanach Royal” van 1853 vinden we onder “Maison Civile du Roi” de volgende informatie:
Het was Leopold I die de functies van “koninklijke schilder, beeldhouwer en tekenaar” instelde. Na diens dood in 1865 hield Leopold II dezelfde artiesten in hun functie aan. Mogelijk was het een functie “voor het leven”. Wappers, Geefs en Baugniet overleden in 1874, 1883 en 1886. De naam van Wappers én de vermelding “Peintre” verdwijnt daarna uit de almanach. De overige functies duiken in latere almanachs nog steeds op, die van Baugniet zelfs nog in 1905 !
In ieder geval: de functie van “peintre du roi” of “peintre officiel de la cour” bestond niet meer toen Jef Leempoels het portret van Leopold II maakte. Het was de regering die de opdracht toekende.
(3) Jef Leempoels heeft nooit een portret van koningin Elisabeth geschilderd.
(4) (5) Over de portretten van Frans Jozef II en Victor Emmanuel hebben we het al gehad.
(6) Als de brief aan Nordau correct overgenomen is, dan heeft Jef Leempoels een beetje gelogen… In juni 1897 had hij al 47 schilderijen gemaakt, 35 aquarellen, 17 portretten, en 4 landschappen. Het is mogelijk dat hij enkel naar zijn portretten verwijst, of naar de werken die op dat ogenblik nog in zijn bezit zijn. Of hij wil gewoonweg de mythe die intussen toch al gecreëerd was, nog even persoonlijk bevestigen.
(7) Er is in Corrientes een “Museo Provincial de Bellas Artes Dr. Juan Ramón Vidal”, maar het “Museo Nacional” is in Buenos Aires. Daar hebben ze “Amitié” in hun collectie, maar van een tentoonstelling waar Leempoels’ werken te zien waren, is noch in Corrientes, noch in B.A. een spoor terug te vinden.
(8) Jef Leempoels en Georgette Van Huële hadden geen kinderen… er is van “nakomelingen van de schilder” dan ook geen sprake; die eer komt – tenminste wat de tak in Reynel betreft – volledig toe aan Jef Leempoels’ broer, Frans. Die verwarring was mogelijk in de hand gewerkt door foute info op de website met de inventaris van het roerend erfgoed van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Daar werd het werk “l’Artiste et sa femme” uit 1925 een tijdje foutief benoemd als “Portret van de schilder Jef Leempoels met zijn dochter”. Dat is inmiddels rechtgezet, na een opmerking van een aandachtige lezer.
Comments